İlham Şaban: “Ölkədə maliyyə-bank sektorunda tarazlıq yaranmayanadək əhali milli valyutada vəsait saxlamayacaq”Son günlər bir neçə ölkədə dolların məzənnəsi aşağı düşüb. Azərbaycanda da cüzi olaraq bu “tərpəniş” hiss olunur. Mövcud vəziyyətdə isə əhalini iki sual düşündürür: Dollar ucuzlaşacaq? Əhali əlindəki müəyyən məbləği yatırım vasitəsi kimi dollara çevirərək gələcəyə yatırım edə biləcəkmi? Bu sualları cavablandıran iqtisadçı-ekspert İlham Şaban “Cümhuriyət” qəzetinə açıqlamasında qeyd edib ki, artıq əhali seçimini edib:“Ölkə iqtisadiyyatının hazırkı vəziyyəti milli valyutaya olan inamı sarsıdıb. Bu səbəbdən Azərbaycanda əmanətçilərin 80 faizdən çoxu vəsaitlərini xarici valyutaya etibar edir. Milli Bankın rəsmi məlumatına görə ötən il əhalinin banklarda olan depozitləri 21.6 faiz azalıb. Bununla yanaşı əhalinin banklarda olan 1.7 milyard manat depoziti sadəcə olaraq seyf kimi saxlanılıb. Vətəndaş istənilən an bu depoziti götürə bilər”. İqtisadçının sözlərinə görə ölkədə kapital, depozit olsa da, ondan yararlı istifadə mexanizmi mövcud deyil: “Ölkədə kapital var, banklarda 7 milyarda yaxın depozit var. Özəl, dövlət bankı olmasından asılı olmayaraq bu qurumlar əllərində olan vəsaitdən yararlı istifadə edə bilmir. Bu vəsaitlərdən də dövlət büdcəsinə xeyir gətirə bilmir, vergi formasında cəlb edə bilmirlər”.İ.Şaban qeyd edib ki, ölkənin hər hansı iqtisadi sahəsində istehsalda artım nəzərə çarparsa, əhalinin vəsaitlərlə bağlı seçimi fərqli olardı: “Əhali valyutadəyişmə mərkəzlərindəki məzənnələrə baxaraq seçimini edir. Ötən il meyvə-tərəvəzin qiymətinin 2 manat, bu il isə 3-5 manat arasında dəyişməsi onları müvafiq seçimə yönəldir. Əhali görsə ki, kənd təsərrüfatında 5 faiz artım var, bununla yanaşı məhsulların qiymətinin aşağı olmasını müşahidə etsə, fərqli qərar verə bilərdi”.İqtisadçının sözlərinə görə, ölkədə maliyyə-bank sektorunda tarazlıq yaranmayanadək əhali milli valyutada vəsait saxlamayacaq. Bu səbəbdən hələlik bank-maliyyə sektorunda stabilliyin yaranması haqda fikir söyləmək çətindir. Əhalinin əlindəki pul kütləsi yığışdırıldığı üçün iqtisadiyyatın hansısa sahəsində inkişafdan söz açmaq mümkün deyil: “90-cı illərin ortalarında Azərbaycanda əhali dollar alıb saxlayırdı. Daha sonra stabilləşmə dayandı, azad ticarət yarandı. Hələ o vaxtlar Beynəlxalq Hava Limanının qabağından başlayaraq hər yerdə azad ticarət vardı. İnsanlar bu yollarla pul əldə edirdilər.” 28 May”ın qabağında siqaret biznesi ilə məşğul olan gənclər illər keçdikdən sonra dönər biznesinə üz tutdular. İndi isə insanların əlində olan pul kütləsi yığışdırılır. Əldəki pul kütləsi yığışdırıldıqdan sonra hansı inkişafdan söz açmaq olar? Gərək əhalinin əlində olan vəsaitlər arta”. İ.Şabanın fikrincə, yerli iqtisadiyyatda istehsalın zəif olması qiymətin normal tənzimlənməməsinə səbəb olur. Məhsul çox olarsa, qiymət də aşağı olar: “2014-cü ildə Rusiyada ətin kilosu 300 rubl, indi isə 220 rubldur. Ölkədə ətin istehsalı çoxaldığından qiymət aşağı düşüb. Bir şey artmalıdır ki, qiymət normal tənzimlənsin. Pul kütləsi də belədir. Əhalinin əlindəki pullar yığılıb, qıtlıq yaranıb, manata inam qalmayıb. Bu səbəbdən camaat dollar alır”. Azərbaycanın mövcud iqtisadi vəziyyətini nəzərdən keçirərək əhaliyə əlindəki məbləği necə dəyərləndirməsi ilə bağılı məsləhət vermək iqtisadçılar üçün də çox çətin sualdır.Nigar Məhərrəm
- Ana səhifə
- İqtisadiyyat
- Dollardan geriyə dönüş: Ucuzlaşır
Dollardan geriyə dönüş: Ucuzlaşır
Bu bölmədən digər xəbərlər
- Pandemiya bitirsə, dəstək də bitir? - "Hökumət aydın şəkildə açıqlamalıdır ki…” Tarix 11 Mart, 16:39
- Neft "ağ günə” çıxır: Pandemiya başlayanda 15, bitməmiş 100 dollar? Tarix 27 Fevral, 17:19
- Problemli kreditlər necə yaranır? - "Müştəri kreditin qaytarılmasını 1 gün gecikdirir…” Tarix 25 Fevral, 17:17
- Dollara tələbat niyə 50 faiz artıb? - Geyim, avadanlıq almırıq, səfərə çıxmırıq... Tarix 25 Fevral, 17:16
- Azərbaycanda pensiya almaq "xoşbəxtliyi” kimlərə nəsib olacaq? – Ümid qocalıq müavinətinə qalıb Tarix 23 Fevral, 17:14
- Azərbaycanın xarici borcu: Təhlükəli həddə çatır? Tarix 23 Fevral, 17:14
- Xəzərdən daha "qan iyi” gəlməsə də: "Dostluq” niyə tən bölünmədi? Tarix 20 Fevral, 17:13
- Qarabağ üçün kritik dönəm: "Plana mane olmalıyıq” Tarix 20 Fevral, 17:13
- Bazar "od tutub yanır”: Hökumətin "görünməz əl"i niyə işə düşmür? Tarix 20 Fevral, 17:12
- Hökumət gizlətsə də, pandemiya üzə çıxartdı: ”İşsizlərin sayı bəlkə də 20 dəfə artıqdır” Tarix 18 Fevral, 17:10
Seçilmiş xəbərlər
-
Peşə təhsilinin qadınlar və qızlar arasında populyarlaşdırılması və təbliğinə dair maarifləndirmə tədbirləri - FOTOLAR
-
"44 Günün Yaddaşı” layihəsinə yekun vuruldu
-
"44 Günün Yaddaşı” layihəsinə icra olunur
-
Türkiyənin tanınmış konfederasiya başqanı Azərbaycana gəlir
-
Qarabağın bərpasında iştirak etmək istəyən federasiyalar: Hakan Aktürkü başqan seçdi