Parlamentin
yenilikçi olması təbii və
vacibdir. Çünki parlament xalqla dövlət arasında əsas
kommunikativ orqandır. Xalqın, seçicinin, vətəndaşın
mövqe və təkliflərinin müzakirə olunduğu, eyni zamanda qanun
formasına salındığı və insanların həyatını asanlaşdıran qərarların qəbul
olunduğu dövlət qurumudur.
Ona görə də
seçkidə iştirak, parlamentin bu tələblərə cavab verən bir qurum olaraq
formalaşdırılması həm hakimiyyətin, həm də müxalifətin - bütün siyasi
qüvvələrin istəyidir. Parlament sivil düşüncəli şəxslərdən, sivil siyasi
mübarizə tərəfdarı olan qüvvələrdən
formalaşarsa, Azərbaycanda radikal düşüncənin, dağıdıcı
təfəkkürün özünə yer etməsinə imkan tanımayacaq.
Təbii ki, sivil siyasi mübarizə elementlərinin parlamentə daşınmasında
əsas söz xalqındır. Azərbaycan xalqı da radikalizmi qəbul etmir və biz yeni parlamenti
fikir müzakirəsinin mərkəzi kimi görə biləcəyik.
Siyasət
texnoloqları bir seçki bitən kimi
digərinə hazırlığın başlamasını vacib hesab edir. Yəni
hakimiyyətə gəlməyi, seçkili orqanda təmsilçiliyi qarşısına məqsəd qoyan siyasi
partiyalar üçün seçki həm də qüvvəsini yoxlamaq üçün meydandır. Xüsusilə də bu zamana qədər "xalq bizi dəstəkləyir”
iddiasında olanlar üçün iddianı isbata yetirmək
məhz seçkidən asılıdır. Bu baxımdan, Azərbaycanda
fevralın 9-da təyin edilən növbədənkənar
parlament seçkisi də siyasi qüvvələr üçün həm də yoxlanış
günüdür. Ancaq bu düşüncədə olmayan, əslində, isə öz
gücsüzlüyünü, hazırlıqsızlığını boykot qərarı ilə pərdələməyə çalışan
qüvvələr hələ də siyasəti siyasətbazlıqla dəyişik salır. Müxalif qüvvələrin böyük hissəsi - ReAL,
Müsavat, AXCP seçkiyə qatılmaq barədə
qərar verdiyi halda, Əli Kərimlinin "Yurd”u və Milli Şurası boykot qərarında israr edir. Arqumentləri də olduqca qəribə və gülməlidir.
Seçki mühiti yaradılması ilə bağlı təkliflərini dəyərləndirmək də, müdafiə etmək də olardı, əgər ardınca payız-qış mövsümündə
seçki keçirilməsinin mümkünlüyünü bildirən gülməli açıqlamalar
olmasaydı…
Seçki Milli
Şuranın keçirmək istədiyi mitinqdir ki, yağış
yağarsa, maraq üçün də heç kəs gəlməyəcək? Hava şəraiti
qərar vermək, namizəd irəli sürmək, təbliğat
aparmaq, qalib olmağa nə sədd yaradır ki,
Əli Kərimli məzh bunu əsas gətirib boykot qərarı verir? Seçki meydanı verildiyi təqdirdə
mitinq meydanı istəmək hakimiyyəti dəyişmək istəyən
siyasi qüvvənin, hətta bir seçkini belə udmaq bacarığında
olmadığını göstərir.
İnsanları
razılaşdırılmamış kütləvi aksiyalara çağırmaq, təhlükə qarşısında qoymaq, müxalifəti daha da
gücdən salmaq, xalqın olub-qalan inamını da itirmək
əvəzinə seçki şəraitindən yararlanaraq, mübarizə aparmaq, seçicilərlə meydan
şəraitində görüşmək daha doğru və məntiqli
deyilmi? Bir halda ki, uğrunda mübarizə
apardıqlarını iddia etdikləri şəraiti
qurmaq üçün seçki meydanı, bir halda ki, "xalq
bizi dəstəkləyir” iddiası, potensialı ortaya qoymağın
zamanı deyilmi?
Siyasi
fəaliyyət məhz buna - istənilən seçkidə iştiraka və qələbəyə
istiqamətlənməlidir. Siyasət budur, razılaşdırılmamış
aksiyalara çağırış yox. Seçkinin zamanı barədə fikirlər
gülməli olduğu qədər də absurd səslənir. Seçkilərin
qışda, yayda, payızda, yazda olmasının nə
fərqi var ki? Seçkilər bu mövsümlərdən birinə düşməlidir, bu məntiqlə seçkini
yayda havanın isti olması səbəbindən də
keçirmək olmaz.
Türkiyədəki
son bələdiyyə seçkisini xatırlayaq. Birinci turun nəticəsi
ləğv edildikdən sonra ikinci tur yaya
təsadüf edirdi. Seçkinin favoriti, indiki bələdiyyə başqanı Əkrəm İmamoğlu fəsildən şikayət etmədi, əvəzində hər kəsi
seçkidə iştiraka çağırdı. Səsvermə günü minlərlə insan istirahətini yarımçıq qoyaraq İstanbula qayıtdı. Çünki siyasi qüvvə
məhz ona səs verməyə böyük əksəriyyəti inandıra
bimişdi. Siyasət budur, istənilən fors-major hala hazır olmaq, qüvvələrini səfərbər edə bilmək,
insanları inandırmağı bacarmaq, daha yaxşı olacağı vədini
yerinə yetirmək üçün meydan (oxu- parlament) arzusunda olmaq.
Üstəlik də
nəzərə alaq ki, Azərbaycanda növbədənkənar seçki keçiriləcəyinə dair
müzakirələr hələ yaz aylarından aparılırdı, yayda isə
bu fikirlər daha da genişlənmişdi. Müxtəlif siyasi qüvvələr öz təhlilləri və ya
onlara gələn informasiyalar əsasında növbədənkənar
seçkinin olacağında israr edirdilər. Hər
halda, boykot qərarı verib ardınca da bu qərarı həm də hava şəraiti ilə əlaqələndirməyə çalışan qüvvələr də bu müzakirlərdən, informasiyalardan
xəbərsiz deyildi. "Birdən olarsa…” ehtimalı
siyasətdə təkcə ehtimal deyil, həm də siyasi qüvvənin
gücünü səfərbər etməsi, hesablaması üçün tətikləyici
faktordur.
Görünən odur
ki, indiki şəraitdə söhbət təkcə seçkiyə hazırlıqsız
yaxalanmaqdan və ya hava şəraitinin müsait olmayacağına dair hələ olmayan proqnozlardan getmir. Söhbət xalqın dəstəyindən məhrum olmaqdan, seçkidə iştirak üçün
qüvvənin, ümumiyyətlə, olmamasından, siyasi arenada
nüfuzsuzluqdan gedir. Bütün bunların əvəzində, ortaya ancaq
imkanlarla uyuşmayan iddia qoyulanda, nəticəsi nə xalq, nə də həmin siyasi
qüvvə üçün yaxşı olur.
Təbii ki,
bu, təkcə siyasi partiyalar üçün deyil. Eyni zamanda siyasi iddiası olan
hər kəs üçün meydandır, dəyişiklik,
yeniləşmə istəyən siyasi fəallar - gənclər və digər kateqoriya üçün bundan
yaxşı meydan və şərait yoxdur. Xalqı inandırmaq, dəstəyini
qazanmaq və seçicinin seçdiyi şəxsə çevrilməklə, Azərbaycanda başlanan
islahatlara dəstək vermək mümkündür.
Siyasətçinin,
siyasi qüvvənin, ictimai xadimin amalı təkcə
özünün hakimiyyətə gəlməsi yox, xalqın tələb
və təkliflərinin reallaşmasına dəstək vermək, onun maraqlarının ifadəçisi olmaqdır.
Ona görə də Azərbaycanda yuxarıdan -
Prezident tərəfindən başladılan kompleks islahatlar paketinin
reallaşmasında iştirak və bu islahatlara dəstək verilməsi zamanıdır.
Azərbaycan
yeniləşməyə doğru gedir. Bu yeniləşmənin
iştirakçısı olmaq, ona töhfə vermək vətəndaş olaraq hər kəsin borcudur.
Hesab edirik
ki, yeni parlament icra və məhkəmə sistemində başlayan və həyata keçirilən
islahatlarla ayaqlaşacaq. Bu parlamentdə yeni təfəkkür, yeni düşüncə, sivil
müxalifət təmsil olunacaq. Bununla da Azərbaycanda radikalizm tərəfdarlarının, küçə və meydan hamilərinin istədiyi düzən heç zaman
kök sala bilməyəcək.
Yeni
parlamentin daha bir üstünlüyü isə təcrübə ilə yeni düşüncənin vəhdəti olacaq.
Rəfail
Becanov
"Cümhuriyət" qəzetinin baş redaktoru