Azərbaycan
Rusiyaya 1,2 milyard dollar sərmayə qoyub. İki
ölkə arasında qarşılıqlı sərmayə
qoyuluşu artır. Azərbaycan iqtisadiyyatına
yatırılan Rusiya sərmayələrinin həcmi 4,9 milyard dollardır. Məlumata görə, ölkələr arasındakı
bu potensialdan tam şəkildə istifadə edilməyib, bu rəqəmi 2-3 dəfə artım
mümkündür. Maraqlıdır, Azərbaycanın investisiya
qoyduğu digər ölkələr hansılardır?
Xarici ölkələrə təqribən nə qədər vəsait yatırılıb və bunlar hansı sahələrə
ayrılıb?
İqtisadçı
Natiq Cəfərli "Cümhuriyət” qəzetinə açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanın daha çox investitsiya qoyduğu ölkə Türkiyədir:
"İzmirdəki "Star” və neftayırma zavodlarının yaradılmasına indiyədək təqribən
16 milyard dollar vəsait qoyulub. Hələ işlər tam bitməyib, bütünlükdə
neft-kimya kompleksində işlərin gələn il yekunlaşması nəzərdə tutulur. Təqribən
4 milyard dollar əlavə vəsait qoyulacaq. 20 milyard dollarla SOCAR Azərbaycanın adından Türkiyəyə ən böyük yatırım qoyan şirkətlərdən birinə çeviriləcək”.
İqtisadçı
bildirir ki, Azərbaycanın
yatırım qoyduğu ölkələr arasında
ikinci yeri Gürcüstan tutur: "İndiyə
qədər təkcə SOCAR-ın xətti ilə
Gürcüstana 1,2 milyard vəsait qoyulub. Doğrudur,
bunun dividentləri də əldə edilib, SOCAR orda ən böyük
yanacaqdoldurma şəbəkələrinə malikdir. Həmçinin qazpaylayıcı şirkət kimi də fəaliyyət göstərir. Əhaliyə təbii qazı birbaşa SOCAR paylayır və vəsaitləri yığır. Türkiyə və Gürcüstandan başqa Balkan ölkələrində
-Serbiya, Makedoniya, Monteneqroda sərmayələr var ki, bunlar da həm siyasi, həm
də iqtisadi maraqların təmin olunması üçün yatırılıb. Bu ölkələrə sərmayələrin yatırılması daha çox siyasi məqsədlidir - yəni söz sahibi olmaq,
dost qazanmaq niyyəti ilə atılan addımlardır. Ukrayna və
İsveçrədə də Azərbaycanın investisiyaları var. İsveçrədə təqribən 190
yanacaqdoldurma məntəqəsi SOCAR-ın törəmə şirkətinə
məxsusdur. Xaricdə qoyulan investisiyaların
böyük əksəriyyəti demək olar ki, SOCAR xətti ilə qoyulub”.
"Xaricə ölkələrə
qoyulan investisiyaların geri dönüşünün realaşması,
gəlir gətirmə şansları nə qədərdir?” sualına
cavabında Natiq Cəfərli bildirib ki, bu məsələ kompleks yanaşma tələb
edir: "Çünki SOCAR-ın özündə vəsaitlərin
idarəolunması şəffaf deyil. Buna görə də burada da
rentabelliklə bağlı suallar ortaya çıxır. Amma ən
azından Türkiyədəki zavod tam fəaliyyətə
başlayandan sonra ciddi gəlir gətirmə imkanları var.
Doğrudur, ilkin mərhələdə qoyulan investisiyaların geri dönüşü prosesi olacaq, çünki həmin vəsaitin
içərisində SOCAR-ın götürdüyü kreditlər
də var. Kreditlər qaytarıldıqdan sonra SOCAR-ın Türkiyədəki
obyektlərdən ciddi gəlir götürmə imkanları var,
çünki Türkiyə böyük, 81 milyonluq bazardır, əlverişli
yerdə yerləşdiyinə görə xaricə ixrac üçün potensial böyükdür. Gürcüstanda da
"SOCAR Georgia Petroleum" kifayət
qədər aktivlərə malikdir, gəlirli olmalıdır,
amma bu günə qədər bu şirkətin fəaliyyəti ilə bağlı ciddi audit yoxlamasına rast gəlməmişəm”.
"Qeyri-neft sektorunda Azərbaycanın xarici ölkələrdə
investitsiyaları varmı?” sualına gəldikdə, iqtisadçı bü
cür investitsiyaların çox az olduğunu bildirib: "Demək olar
ki, yox dərəcəsindədir. Yalnız Balkan ölkələrində,
kurort şəhərçiyinin tikilməsi içün investisiya qoyulub. Təqribən 400-450 milyon
dollara yaxın həmin investisiya da SOCAR-ın xətti ilə qoyulub, amma qeyri-nedt sektoruna yönəlib”.
Xatirə Nəsirova