Müharibə variantı masada
Məhəmməd Əsədullazadə: "Azərbaycanın aldığı silah-sursat və hərbi təlimləri işğal olunmuş ərazilərin qaytarılmasına hesablanıb"
Ramil Məmmədli: "Rusiya müharibə istəmir"
Ermənistan və Azərbaycan arasında
müharibə ehtimalı yenidən gündəmə gəlib. Son iki ildə aparılan nəticəsiz danışıqlardan
sonra Rusiyanın paytaxtı Moskvada xarici işlər nazirləri - Elmar Məmmədyarov və Edvard Nalbandyan arasında baş tutacaq görüşdə razılaşmanın olmayacağı ehtimalı da münaqişəni yenidən körükləyə bilər.
Keçən il aprel ayında baş vermiş
döyüşlərin danışıqlar
masasından çox poliqonda hərəkətlənməni artırdığına diqqət çəkən bir sıra mənbələr yay aylarında müharibənin
başlayacağını istisna etmirlər. Rusiya və Ermənistan KİV-lərində də son zamanlarda Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı daha çox danışıqlardan yox, müharibə riskinin artmasından danışılır.
Bir müddət əvvəl ABŞ-ın "Stratfor" Mərkəzi yaxın vaxtlarda Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibənin başlayacağı ilə əlaqədar sensasion iddia ilə çıxış etmişdi. Mənbə Rusiyanın növbəti müharibə üçün münaqişə tərəflərinə "yaşıl işıq" yandırdığını bildirmişdi.
Tərəflərin savaş hazırlığı
Eksperlər Rusiyanın Ermənistanda hərbi təlimlərə başlamasını, eyni zamanda Azərbaycanın 30 minlik qoşunla keçirdiyi təlimlərin müharibə hazırlığı olduğunu
deyirlər. İri miqyaslı
qarşıdurma ehtimalının gündəmi zəbt etdiyi vaxt
Azərbaycan Rusiyadan aldığı silahları
nümayiş etdirdi. Məlumdur ki, Azərbaycanla Rusiya
arasında imzalanmış hərbi-texniki əməkdaşlıq müqaviləsinə əsasən, Rusiyadan ölkəmizə
silah-sursat və müxtəlif təyinatlı müasir hərbi texnikanın növbəti partiyası gətirilib. Gəmilər vasitəsilə Bakıya çatdırılan hərbi təyinatlı yeni məhsullar ekspertlərin
iştirakı ilə təhvil alınaraq, aidiyyəti hərbi hissələrə veriləcək. Həmin silah-sursat və hərbi texnikanın ən qısa zamanda Silahlı Qüvvələrimizin bölmələrinin silahlanmasına daxil edilməsi və döyüş tətbiqinə
tam hazır vəziyyətə gətirilməsi
təmin ediləcək. Ekspertlər bunu son zamanlarda Ermənistan və Azərbaycan arasında gedən silahlanma yarışı ilə əlaqələndirsələr də
bunun real döyüş hazırlığının tərkib hissəsi olduğu da istisna deyil. Digər yandan Kollektiv Təhlükəsizlik
Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) rəhbərliyin Ermənistana keçməsi də kritik dönəmdə
tərəflərin silaha əl atmasını labüd edir.
"Müharibə hər an başlaya bilər"
Politoloq Məhəmməd Əsədullazadə "Cümhuriyət" qəzetinə bildirib ki, Ermənistanın danışıqlara yaxın durmaması vəziyyəti mürəkkəbləşdirir. M.Əsədullazadə hesab edir ki, Ermənistanda
keçirilmiş parlament seçkilərində "Qarabağ klanı"nın qalib gəlməsi müharibə variantını
aktuallaşdırıb: "Sarkisyan status-kvonu qorumaqla
hakimiyyətinin müddətini uzadır. Sarkisyanın
partiyasının bütün şərtləri Azərbaycan üçün qəbuledilməzdir.
Ermənistan danışıqlar masasına gəlməməklə danışıqlara hazır olmadığını
göstərir. Ermənistanın Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində hərbi təlimləri və Rusiyanın verdiyi silahları nümayiş etdirməsi, Azərbaycanın işğalçı ölkəyə təzyiq mexanizmini işə sala bilər. Digər yandan xarici işlər nazirlərinin
Moskvada nəzərdə tutulan görüşü haqda Ermənistan KİV-lərində ilginc məlumatlar yer alıb. Erməni mənbələr
Nalbandyanın bu görüşdə iştirak etməyəcəyini
bildirirlər. Bu, Ermənistanın danışıqlarda
maraqlı olmadığını göstərir. Görüş baş tutsa
belə, razılaşma olmayacaq.
Danışıqların dayanması və nəticəsiz cəhdlər
növbəti gərginliyə gətirib çıxaracaq. Cəbhə bölgəsindəki nisbi sakitlik böyük müharibəyə səbəb ola bilər".
Politoloq bildirib ki, işğal prosesi davam etdikcə, müharibə ehtimalı həmişə aktual olacaq:
"Azərbaycanın aldığı silah-sursat və hərbi təlimləri işğal olunmuş ərazilərin qaytarılmasına hesablanıb. Azərbaycanın 30 minlik qoşunla hərbi təlimləri Ermənistana birbaşa mesajı idi. Keçən il də Azərbaycanın belə irimiqyaslı təlimləri Ermənistana
ciddi zərbələr vurdu. Müharibə variantı
masadadır və bu, Ermənistanın son danışıqlarda özünü necə aparmasından asılı olacaq.
Əgər Ermənistan danışıqlara ciddi fokuslanmasa, yay aylarında qarşıdurma
qaçılmazdır. Azərbaycan Rusiya ilə konfidensial
olaraq, Qarabağla bağlı danışıqlar aparır. Bundan Ermənistan rəhbərliyi də məlumatlıdır. Buna
görə də erməni KİV-ləri və siyasət adamları Rusiyanın
Qarabağ məsələsində Azərbaycana güzəşt edəcəyini deyirlər.
Hesab edirəm ki, Azərbaycan ABŞ-la da bu istiqamətdə diplomatik danışıqlar aparılmalıdır".
Hərbçi-ekspert Ramil Məmmədli "Cümhuriyət" qəzetinə deyib ki, Azərbaycan tərəfi imzalanmış atəşkəs rejiminin qorunmasına çalışdı. Amma R.Məmmədli işğal olunmuş ərazilərini geri qaytarması üçün Azərbaycanın bütün hüquqları özündə saxladığını vurğulayıb:
"İstənilən an Azərbaycan
bu hüququndan istifadə edə, ərazilərin azad olunması üçün hərbi əməliyyatlara başlaya bilər.
Lakin regionda gedən geosiyasi proseslər və Minsk Qrupunun mövqeyi müharibənin
Azərbaycan tərəfindən başlamasının qarşısını alır. Digər yandan isə Ermənistanın vəziyyəti gərginləşdirən
addımları sonsuza qədər mümkün ola bilməz. Rusiya KTMT daxilində Ermənistanın, MDB çərçivəsində isə
həm Ermənistanın, həm də Azərbaycanın müttəfiqidir. Rusiya bu
baxımdan ona yaxın olan dövlətlər arasında müharibə istəmir. Bu nöqteyi-nəzərdən həm Azərbaycan, həm də Ermənistanın real hərbi əməliyyatlara
başlayacağı real görünmür".
Mənsur Rəğbətoğlu